ناسا لحظاتی پیش تأیید کرد که بالگرد مریخ‌پیمای نبوغ، نخستین پرواز خود را در سیاره‌ی سرخ با موفقیت انجام داده است و اکنون بشر یک گام بزرگ دیگر در مسیر کاوش مریخ برداشته است.

پرواز مریخ‌گرد «نبوغ» (Ingenuity) در ساعت ۰۳:۳۰ بامداد منطقه‌ی زمانی شرقی (۱۲:۰۰ به وقت تهران) انجام شد اما رسیدن داده‌های این مأموریت به زمین و تحلیل آن تا لحظاتی پیش به طول انجامید و در نهایت ناسا پس از بررسی داده‌های دریافتی، پرواز موفق این مسافر کوچک زمینی را تأیید کرد.

بالگرد ۸۵ میلیون دلاری و ۱٫۸ کیلوگرمی نبوغ نخستین وسیله برای پرواز موتوردار و کنترل‌شده در یک جرم آسمانی دیگر است و نخستین مریخ‌پیما محسوب می‌شود. اگرچه نخستین پرواز این بالگرد کوتاه بود اما با معلق ماندن نبوغ در جو مریخ، یک لحظه‌ی تاریخی در کاوش‌های هوافضا به ثبت رسید.

نخستین داده‌های پرواز بالگرد مریخ‌پیمای نبوغ
Credit: NASA/JPL-Caltech/ASU

در این پرواز بالگرد نبوغ با رساندن پره‌ها به حدود ۲۴۰۰ دور در دقیقه اوج گرفت، برای مدت ۳۰ ثانیه در ارتفاع ۳ متری سطح معلق ماند و سپس با موفقیت فرود آمد. این موضوع را داده‌های رسیده از بالگرد، البته با تأخیر به دلیل فاصله‌ی ۲۷۸٫۴ میلیون کیلومتری مریخ با زمین، تأیید کرد. نوغ با کمک مریخ‌نورد «پشتکار» (Perseverance)، «مدارگرد شناسایی مریخ» (MRO) و سپس شبکه‌ی فضای دوردست (DSN) ناسا با پایگاه زمینی ارتباط برقرار می‌کند.

نخستین تصاویر منتشر شده از این بالگرد توسط دوربین سیاه و سفید ناوبری آن گرفته شده که ۳۰ بار در ثانیه عکس‌برداری می‌کند و مسؤولیت اصلی آن سطح‌سنجی برای تراز بودن و جهت‌یابی بالگرد است.

عکس دوربین ناوبری بالگرد نبوغ از سایه‌ی خودش
Credit: NASA/JPL-Caltech/ASU

پیش از این پرواز نبوغ برای ۱۱ آوریل (۲۲ فروردین) برنامه‌ریزی شده بود اما یک مشکل در نرم‌افزار توالی پرواز، در ابتدا باعث تأخیر سه روزه شد اما پس از بررسی‌های بیش‌تر مهنداسان ناسا تصمیم گرفتند نرم‌افزار را به‌روز کنند. روندی که به دلیل سرعت اندک انتقال داده‌ها طی چند روز انجام شد و در نهایت این بار آزمایش پره‌ها در دور بالا با موفقیت صورت گرفت و پرواز برای امروز برنامه‌ریزی شد.

وظیفه‌ی اصلی بالگرد مریخ‌پیمای نبوغ، پرواز در جو رقیق مریخ است. اگرچه با گذشت بیش از یک قرن از نخستین پرواز کنترل‌شده‌ی بشر توسط برادران رایت، پرواز در جو زمین به موضوعی عادی تبدیل شده است، اما با توجه به جو بسیار رقیق مریخ که غلظت آن ۱ درصد زمین است، پرواز در آن یک چالش بزرگ محسوب می‌شود.

نمایی از ویدیویی که مریخ‌نورد پشتکار از پرواز بالگرد نبوغ تهیه کرده است.
Credit: NASA/JPL-Caltech/ASU

اکنون هلیکوپتر نبوغ نخستین گام را در این زمینه برداشته و موفق شد یک مانور معلق ماندن (Hover) در جو را به‌خوبی کامل کند. در ساعات آینده عکس‌های باکیفیت‌تری که توسط دوربین رنگی و رزولوشن بالای بالگرد گرفته شده به زمین ارسال خواهد شد و تیم کنترل زمینی در آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا شرایط ادامه‌ی مأموریت با چالش‌های بیشتر مانند طی مسافت و رفتن به ارتفاع بالاتر تا نهایتا ۵ متر از سطح را بررسی خواهند کرد.

با موفقیت بالگرد نبوغ در نخستین پرواز و انجام چالش‌های تعریف شده‌ی بیشتر، تیم کنترل زمینی این مأموریت‌ها را بررسی خواهد کرد. در نتیجه‌ی این بررسی‌ها مأموریت‌های آینده به مریخ احتمالا علاوه بر سطح‌نورد، دارای بالگرد‌های بهینه‌تر و دقیق‌تری نسبت به نبوغ خواهند بود که به عنوان یک دستیار کوچک سیاره‌ی سرخ را با سرعتی بالاتر و از راهی نو کاوش خواهند کرد.